Türkiye'de şu anda 3 milyon 96 bin 409 ev, yani yaklaşık 13 milyon kişi düzenli nakdi yardım alıyor. En asgari düzeyde yapılan bir hesaplamayla her eve minimum aylık 600 TL nakit para giriyor.Artık herkes AK Parti ’nin sandıktaki başarısının en önemli anahtarının ‘sosyal yardımlar’ olduğu konusunda hemfikir.
Tabii bu duruma ‘makarnacılar’ tavrıyla yaklaşan da var, bugüne dek doğru düzgün uygulanmayan ‘sosyal politikanın’ bir pratiği olarak bakan da.
Elbette bu durumun iktisadi yönü, popülist karakteri, gerçek bir sosyal devlet mantığı olup olmadığı tartışılıyor...
Ama işin rakamsal boyutu basitçe ‘oy satın alma’ denilecek düzeyi çoktan aştı. Sadece 2013’te Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın harcadığı 20 milyar lira bile bu yardımların ciddiyetini ifade etmeye yeter. Üstelik yardımlar düzenli, sistematik, nakdi ve doğrudan hedefe odaklı...
Gelin herhangi bir politik yoruma girmeden, olayın vatandaş cephesindeki muhasebesini en basit haliyle yapalım.
3.3 MİLYON KİŞİ ASGARİ ÜCRETİN ÜÇTE BİRİ GELİRE SAHİP
Niteliği, kaynağı, kurumu belirsiz yardımlar bir yana, ölçülebilir olması bakımından doğrudan Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’ndan alınan, sadece nakdi yardımları ifade eden rakamları dikkate alalım.
Öncelikle vatandaşın durumu nedir?
Bu soruya net yanıt bulmak için hükümet 2013 yılında gelir testi yaptı. Bu testle 17 milyon 387 bin 874 yetişkin vatandaşın maddi durumu ölçüldü. Çıkan sonuç şöyle:
Aylık geliri 0 ile 340 lira arasında olan 790 bin 642 hane var. Bu hanelerde yaşayanların sayısı 3 milyon 361 bin 346 kişi.
326-978 TL arasında gelir giren hane sayısı da 323 bin 148. Bu evlerde yaşayan nüfus 1 milyon 288 bin 654’ü buluyor.
978-1957 TL arası gelir aralığında 28 bin 550 ev ve 107 bin 773 kişi. 1957 ve üzeri geliri olan ev sayısı da 3 bin 287 ve 1 milyon 957 bin 200 kişi.
Yani gelir testi yapılan nüfusun yüzde 70’i asgari ücretin üçte birinin bile altında gelire sahip.
Tablo hiç iç açıcı değil doğrusu.
Şimdi bu kötü tablo içinde farazi bir aile üzerinden nakdi yardımların ne anlama geldiğini hesaplayalım.
FARUK BEY HER AY KAÇ LİRA ALIYOR?
Bizim farazi vatandaşımız Faruk Bey bu en kötü yüzde 70’in içinde. 38 yaşında, düzenli bir işi yok. Yevmileyi, geçici işler bulabiliyor. 75 yaşında babası, 70 yaşında annesi, hamile eşi, ilkokula giden bir kızı var. Yoksul bir semtte, kirada oturuyor...
Peki böyle bir durumda Faruk Bey nasıl yaşayabiliyor?
İlk olarak gelir testinde en alt basamakta olduğundan zorunlu sağlık sigortası devlet tarafından ödeniyor. Bu sayede asgari sağlık hizmetlerinin tamamından ücretsiz yararlanabiliyor. Devletin dağıttığı tüm yardımları almak için de koşulları uygun.
İşte kalem kalem Faruk Bey ve ailesinin evine giren nakdi yardımlar:
* Faruk Bey’in anne ve babasına 65 yaşın üzerinde olduğundan her biri için ‘yaşlılık aylığı’ adı altında 130’ar TL ödeniyor.
* Hamile eşine doğum yapana kadar ayda 30 TL veriliyor. Eğer doğumu hastanede yaparsa bir sefere mahsus 70 TL daha alacak. Doğumdan sonra da yine bir sefere mahsus lohusa yardımı söz konusu. Bu da 70 TL.
* Faruk Bey’in gelir statüsündeki konumu nedeniyle çocukları için devletten şartlı sağlık yardımı alma hakkı var. Bu yardımlar 0-6 yaş grubu ile ilkokul ve ortaöğretimi kapsıyor. Tek şart çocuğun eğitimine devam etmesi ve düzenli olarak sağlık kontrolüne götürülmesi. Faruk Bey’e, yeni doğan çocuğu için sağlık yardımı olarak her ay 30 TL ödenecek. İlkokula giden kızı için de yine 30 TL sağlık yardımı alıyor.
* Faruk Bey belki bu yardımlar olmasa çocuklarını okutmayacak. Ama okuttuğu sürece diğer yardımlardan da faydalanıyor. Çünkü devlet her ay kızı için 35 TL eğitim parası ödüyor. Tabii beslenme, servis yardımı da alıyor. Ders kitapları ücretsiz zaten. Faruk Bey’in kızı ortaokula geçince aldığı yardım aylık 55 TL’ye yükselecek. Lise için de bu miktar 65 TL’yi buluyor.
* Yeni doğacak erkek çocuğu da yine aynı haklara sahip. Onu da okutmaya devam ederse kız çocuğundan farklı olarak eğitimi boyunca sadece 5 TL daha az yardım yapılacak.
* Kızı herhangi bir üniversiteye girebilirse her ay düzenli olarak 200 TL yardım alacak. Yeni çıkan düzenleme ile de bir defaya mahsus, geri ödemesiz 12 bin TL de kredi verilecek. Bu hakların tamamı Faruk Bey’in yeni doğan ve doğacak tüm çocukları için de geçerli.
* Faruk Bey’in erkek çocuğu askerlik çağına geldiğinde ister kısa ister uzun dönem olsun askerde bulunduğu süre boyunca ailesine devlet her iki ayda bir 500 TL maaş ödeyecek.
* Kirada oturduğu için ‘barınma masrafı’ adı altında 317 TL’lik bir yardım da alıyor. Bu yardım düzenli değil, ihtiyaca göre yapılıyor.
* Her kış 500 kilo düzenli kömür yardımı veriliyor. Yine gelir testinin en alt kategorisinde olduğundan dolayı da her ay 274 TL’lik gıda yardımı hakkı da var.
* Anne veya babası vefat ettiği zaman devlet cenaze masraflarını karşılayacak. Kızı büyüyüp evlendiğinde bir sefere mahsus ‘çeyiz’ yardımı alacak.
* Tüm bu yardımlara ek olarak Faruk Bey, oturduğu ilçenin belediyesinin veya bağlı olduğu büyükşehir belediyesinin, sivil kuruluşların para, gıda, giyecek vb. tüm yardımlarını da alabiliyor.
Sonuç olarak giyim, yakacak, düzensiz ödenen barınma vb. yardımlar hesaba katılmadığında her ay düzenli ödenen nakdi yardımlar en asgari tutardan hesaplandığında bile Faruk Bey’in evine minimum 600 TL para girmiş oluyor.
Bu para çocuk sayısı arttığında yükselecek, kendisinin ve mevcut siyasi politikanın seyri değişmediği müddetçe de gelmeye devam edecek.
EN AZ 13 MİLYON KİŞİ DÜZENLİ YARDIMDAN YARARLANIYOR
Faruk Bey gibi şu anda 3 milyon 96 bin 489 ev düzenli yardımlardan faydalanıyor. TÜİK’in aile araştırmasına bakılırsa Türkiye ’de aile bireyi sayısı ortalama 4. Dolayısıyla bu 13 milyona yakın bir nüfus yardım alıyor demek. Üzerine bir de yetişkin sayısının yüzde 50’lerde olduğu hesaba katılırsa, 6 milyona yakın insan yardımlardan faydalanıyor.
Önümüzdeki seçim için de bu tablo herhalde çok şeyi anlatıyordur...
KAÇ KİŞİYE, HANGİ ALANDA, NE KADARLIK YARDIM YAPILDI?
* Toplam sosyal yardımların tutarı 20 milyar 764 bin 725 TL
* 427 bin 434 engelli için 3 milyar 449 milyon 908 bin 836 TL
* 658 bin 681 haneye gıda için 180.7 milyon TL
* 19 bin 722 haneye barınma için 62.6 milyon TL
* 2 milyon 106 bin 015 haneye 2 milyon 142 bin 316 ton kömür
* 281 bin 141 kadına eşleri vefat ettiği için 752.8 milyon TL
* 50 bin 583 aileye askerde olan çocukları için 77.5 milyon TL
* 809 bin 117 ilkokul, 810 bin 200 ortaokul, 334 bin 317 lise öğrencisine 512 milyon TL
* Öğrencilere öğle yemeği için 250 milyon TL, kitap için 275 milyon TL
* 43 bin 500 engelli öğrencinin okula gidebilmesi için 85 milyon TL
* 778 bin 238 haneye şartlı sağlık yardımı olarak 229 milyon 23 bin TL
* Gebelik için 71 bin 807 haneye, lohusalık için 13 bin 770 haneye, doğum için de 16 bin 175 haneye 14 milyon 77 bin TL
* 632 bin 407 yaşlıya aylık 1 milyar 9 milyon 428 bin TL.
KALEM KALEM BİREYSEL YARDIMLAR
Gebelik: Aylık 30 TL
Lohusa- bir seferlik: 70 TL
Hastane doğumunda bir seferlik: 70 TL
Çocuk için sağlık yardımı: Aylık 30 TL
İlkokul: Aylık 30 TL
Ortaokul: Aylık 45 TL
Üniversite: Aylık 200 TL ve ayrıca bir defaya mahsus geri ödemesiz 12 bin TL
Askere giderse: Aileye aylık 250 TL
Gıda: Başvuruya göre aylık 274 TL
Yakacak: Her kış 500 kilo kömür
Barınma: Başvuruya göre aylık 317 TL
Evde 65 üstü yaşlı bir birey varsa: Aylık 130 TL
Eşi vefat etmişse kadına: Aylık 250 TL
Engelli varsa, engelliye: Aylık 261 TL
Engelli 18 yaş altı ise yakınına: Aylık: 261 TL
Kaynak: BAHADIR ÖZGÜR / Radikal
Bu haber 2422 defa okunmuştur.
