Odatv imtiyaz sahibi ve başyazarı Sözcü gazetesi yazarı Soner Yalçın, fındıkta oynanan çirkin oyunları yazdı.

Yalçın, ‘Nutella mı Sarelle mi? başlıklı köşe yazısında Nutella'yı keşfeden Michele Ferrero ismine dikkat çekti.

‘Evet. Fındığın katma değerini Türkiye kazanamıyor; Ferrerolar kazanıyor’ diyen Yalçın, büyük oyunu masaya serdi.

‘Fiskobirlik gibi tarım satış kooperatifleri yok edilince, İtalyan devi Ferrero firması, Türkiye'deki fındığı aracılar vasıtasıyla topluyor. Yani, aracılar çiftçinin sırtından para kazanıyor; Ferrero para kazanıyor; Türk çiftçisi mağdur ediliyor’ ifadesini  kullanan yazar, gereksiz polemik konuları etrafında birbirimizle didişip durduğumuza vurgu yaptı.

Birilerin yüce önder Mustafa Kemal Atatürk'e dil uzatılacağına onun 1935 yılında topladığı Birinci Ulusal Fındık Kongresi ya da 1938'de kurduğu Fiskobirlik'ten ders çıkarması gerektiğime işaret eden yazar, bizden fındığı alıp markalaştıran Michele Ferrero'nun oyununa dikkat çekti.

Ki bilin isterim.

Fındık; işlenip çikolata, şekerleme ve gıda ürünlerine dönüştüğünde dünyada onlarca milyar dolarlık bir ekonomi yaratıyor. Ancak Türkiye bu ekonomiden sadece yaklaşık 3 milyar dolarlık bir pay alıyor.

İşte o yazı.

Michele Ferrero (1925-2015) adını hiç duydunuz mu?

Sanmam!..

Hiç Nutella yediniz mi?

Yediniz!..

Dünyada günde 1 milyon kilo Nutella satıldığını biliyor musunuz?

Nutella'yı keşfeden Michele Ferrero idi. İtalya'nın Piyemonte bölgesindeki Alba kasabasında yaşayan annesi Piera ve babası Pietro Ferrero'nun İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra bir pastaneden fabrikaya dönüştürdüğü markayı dünya devi haline getirmeyi başardı. Ferrero öldüğünde 24 milyar dolarlık servetiyle İtalya'nın en zenginiydi.

Peki…

Kahraman Sağra adını hiç duydunuz mu?

1964 yılı, Ordu'da fındık için bir milattı. Şarkiye Mahallesi, Fatma Hatun Sokak'ta bulunan binada fındığın çuvaldan çıkıp modern ambalajlarda işlenmesine başlandığı tesisi kuran kişiydi.

Ünal Sağra, Kahraman Sağra'nın oğluydu. Fındık sanayiciliği konusunda deneyim kazanması için Almanya'ya öğrenime gönderildi. Alman Köhler'in çıkardığı ilk fındıklı çikolatadan, Hamburg Fındık Borsası'na kadar bu alanda deneyimlerde bulundu. Eğitimini bitirmesinin ardından Ordu'ya döndü ve babası Kahraman Sağra tarafından kurulmuş olan tesislerde çikolata üretimine başladı.

Önce Nugetalla, daha sonra Sarelle böyle doğdu.

1985'li yıllarda Türkiye genelinde 250 Sağra Special mağazası açıldı.

1990'lı yıllarda peş peşe yaşanan ekonomik krizler ve bürokratik engeller Sağra'yı finansal açıdan zorladı. Sağra, Bayındır Holding tarafından satın alındı.

Sonra Bayındır Holding battı; Sağra TMSF'nin eline geçti.

Sonra 2007'de Toksöz Grup tarafından alındı.

Sonra…

Sağra bir dünya markası olamadı.

Oysa…

Hep kendi geliştirdiği markalarla dünya devi olan Michele Ferrero hayatında dışarıdan tek şirket satın aldı:

Türk Oltan Gıda! ( TIME.Trabzon firması) 

Niye?

Şundan…

DERS ÇIKARMAK

Dünyada fındığın yüzde 85'ini Türkiye üretiyor.

Dünya çikolata devleri fındığı bizden alıyor.

Bu sebeple 2015 yılında fındıkta ihracat rekoru kırdık:

2 milyar 827 milyon dolarlık satışla fındıkta bugüne kadar en büyük döviz geliri yaptık.

İyi de…

Bizden fındığı alıp markalaştıran Michele Ferrero'nun yıllık cirosu, 11 milyar dolar!

Parayı karşılaştırdığınızda ihracat rekoru kırdığımız rakam komik duruyor.

İtalya ile hemen hemen aynı yıllarda başladığımız yarışta neden bu derece geri kaldık?

Fındık; işlenip çikolata, şekerleme ve gıda ürünlerine dönüştüğünde dünyada onlarca milyar dolarlık bir ekonomi yaratıyor. Ancak Türkiye bu ekonomiden sadece yaklaşık 3 milyar dolarlık bir pay alıyor.

Evet. Fındığın katma değerini Türkiye kazanamıyor; Ferrerolar kazanıyor.

İşte bu nedenle Türkiye'den şirket alıyorlar. Fiskobirlik gibi tarım satış kooperatifleri yok edilince, İtalyan devi Ferrero firması, Türkiye'deki fındığı aracılar vasıtasıyla topluyor. Yani, aracılar çiftçinin sırtından para kazanıyor; Ferrero para kazanıyor; Türk çiftçisi mağdur ediliyor.

Yoksa Ferrero niye Türk şirketi satın alsın?

Bunları konuşmuyoruz…

Bunları yazmıyoruz…

Bunları tartışmıyoruz…

Gereksiz polemik konuları etrafında birbirimizle didişip duruyoruz.

Oysa. Fındık üretimini nasıl artıracağız; üretici gelirini nasıl yükselteceğiz; ve dünya devi markalar nasıl yaratacağız, bunlar konusunda çalışmalar yapmamız gerekmiyor mu?

Atatürk'e dil uzatılacağına onun 1935 yılında topladığı Birinci Ulusal Fındık Kongresi ya da 1938'de kurduğu Fiskobirlik'ten ders çıkarmak gerekmiyor mu?

Açılan yolda devam edilse idi; Michele Ferrero yerine dünya fındık devi bir Türk markası olmaz mıydı?

.......